AŞK-I MEMNU/BİHTER VE BEHLÜL KARAKTER ANALİZİ

 

Herkese merhaba,

Çoğumuzun kalbinde taht kurmuş bir dizi ve bu dizinin başrollerinin karakter analizi ile karşınızdayız. Bu analizi biyolojik yaklaşıma göre ele aldığımız için biyolojik yaklaşım hakkında kısa bir bilgi ile başlıyoruz. Keyifli okumalar :)

Biyolojik Yaklaşım

Kişilik alanı üzerine çalışan psikologların her kesim tarafından benimsemiş oldukları, ortak bir açıklamayı sağlayan tanımı bulunmamakla birlikte, kişilik için bir bireyi, başka kişilerden ayırt eden ve davranışların belirli bir tutarlılık göstermesini sağlayan örüntülerin bütünüdür (Burger, 2006).

Kişilik tanımı için kesin bir ortak karara imza atılamadığından birçok yaklaşım, kendi özelliklerine göre kişiliği açıklamaktadır (İnanç ve Yerlikaya, 2011).

Biyolojik yaklaşım ele alındığında toplum ve psikologlar açısından fikir birliğinin olmadığı görülmektedir. Bazı psikologlar son yıllara kadar anne karnından dünyaya gözlerini açan çocuklara boş bir levha gözü ile bakmaktaydılar. Biyolojik etkenlerin birçoğunu göz ardı etmekte olan psikologlar zaman geçtikçe biyolojik özelliklerin etkisinin farkına varmış olup, dikkatle araştırmalarında yer vermişlerdir. Genetik ve kalıtımın etkisinin kişilik üzerinde kabul edilmesinin ardından, diğer kişiliği oluşturan biyolojik etmenlerden fizyolojik işleyişin insanların birbiri ile aynı olmadığını gözler önüne sermektedir. Fizyolojik işleyiş örneklerine bakıldığında hormonal değişiklikler, kalp atış dengesi ve beyin dalgaları aktivitesi gibi birbirinden farklılık gösteren bireyleri inceleme aşamasında kişilik psikologları, önemli bir soruya yanıt aramak üzerine çalışmalarını yürütmüştür. Biyolojik farklılıklar ve davranış farklılıkları arasında incelenmesi gerektiğinde nasıl bir ilişki bulunmaktadır sorusuna cevap aranılmaktadır (Burger, 2006).

Biyolojik etmenlerin kişilik üzerindeki etkilerinin incelenmesi konusunda üç biyolojik kavramdan söz edilmektedir. Birinci olarak Hans Eysenck’in kişilikte bulunan bireye has farklılıkların olduğunu öne süren ve uzun süre etkisini sürdüren bir kişilik modeli olarak bazı kesimler tarafından ilgi odağı olan fizyolojik farklılıklar olmuştur. İkinci kavram  ise mizaç. Psikologların bu kavram için mizaç özelliklerinin toplum nezdinde ki farklılıkları incelenmiştir. Sonuncu kavram olarak yakın zamanda hayatımızda yer edinmiş olan evrimsel kişilik psikolojisidir. Doğal ayıklanma kelimesini kullanan, bu yaklaşımı benimseyen psikologlar, sürekli hale gelmiş insan davranışlarını açıklamak için kullanmaktadır (Burger, 2006).

Aşk-ı Memnu Dizisi Konusu

Servet-i Fünûn dönemi edebiyatının roman temsilcilerinden Halit Ziya Uşaklıgil’in Aşk-ı Memnu isimli kitabından uyarlanan dizi, konu olarak İstanbul’da yaşanan bir yasak aşk hikayesini işlemiştir. Dizi, babasının ölümünün ardından annesine inat ederek Adnan Bey ile evlilik yaşayan Bihter Yöreoğlu'nun, Adnan Ziyagil’in manevi yeğeni olan Behlül ile yaşadığı gizli aşk üzerinde yoğunlaşır. Dizideki kişilerin çoğunluğunu aile bireyleri, yakın çevre ve yalıdaki çalışanlar oluşturmaktadır. Hatta dizinin ana kadrosu Ziyagil ailesi ve Melih Bey takımı şeklinde ikiye ayrılmıştır. Romanda yer alan bireylerin psikolojileri derin şekilde analiz edilerek birer karaktere dönüştürülmüş ve dizide de bu şekilde işlenmiştir. Ana karakterlerin istekleri, düşleri ve hevesleri, onların dizideki başka karakterle veya kendi iç dünyalarıyla yaşayacakları çatışmaları açığa çıkarır. Bireylerin kaygıları, kuşkuları ve korkuları bu süreçte karakterlerin tercihleri üzerinde etki bırakmıştır.

Biyolojik Yaklaşıma Göre Bihter/ Karakter Analizi Bihter-Kısa Özet

Bihter, varlıklı bir ailenin 2 kızından küçük olanıdır. Babasına çok düşkün olan Bihter, onu bir kalp krizi neticesinde kaybetmiştir. Bu kalp krizine sebep ise Bihter’in annesi Firdevs Hanım’ın babası Melih Bey’i aldatmasıdır. Aldatmaya şahitlik ettiği esnada kalp krizi geçiren Melih Bey’in ölümüne kızı Bihter de şahitlik etmiştir. Babasının hayattan ayrılışıyla annesine hali hazırda olan öfkesi katlanarak artmıştır. Çünkü bu ölüme sebep Bihter’in annesi Firdevs Hanım’dır. Bihter babası Melih Bey’in cenazesinde Adnan Bey ile tanışır. Kendisinden yaşça büyük olan bu bey ile aralarında duygusal bir ilişki başlar. Adnan Bey tarafından olaya bakıldığında duygusal bir ilişki olsa da, Bihter tarafından durum biraz farklıdır. Babasının acı kaybıyla duygusal bir boşluğa düştüğü için kendisinden yaşça büyük olan Adnan Bey bu baba figürünün yerini doldurmaktadır, aynı zamanda Firdevs Hanım eşinin ölümüyle birlikte kendisine yeni bir eş arayışı içine girmiştir ve bunun için uygun gördüğü kişi Adnan Bey’dir. Kızının Adnan Bey ile ilişkisinden haberi olmayan Firdevs Hanım, bu durumu öğrenince şok geçirir. Çünkü Bihter, annesi Firdevs Hanım’dan bir noktada intikam almak için Adnan Bey ile birlikteliğini özellikle gizlemiştir. Annesine bu kadar öfkelenen Bihter, daha sonra evlendiği Adnan Bey’in manevi oğlu diye adlandırdığı yeğeni ile Adnan Bey’e ihanet etmiştir.

Kişilik Boyutları ile Bihter

İçe dönük bir insan olan Bihter bu yönüyle babasına benzemektedir. Sessiz, içine kapanık, yakın çevresi dışında başkalarıyla vakit geçirmekten hoşlanmayan bir tiptir. Annesinin aksine kalabalık ortamlardan hiç hoşlanmayan Bihter, yalnızlığı daha çok sevmektedir.

İkinci ana boyut olan nevrotikliği Bihter’de ele aldığımızda ise burada yüksek puan alabileceğini söyleyebiliriz. Olaylar karşısında fazla duygusal, depresif davranışlar sergileyen Bihter, bunlara bağlı olarak kararsızlıklar da yaşamaktadır.

Bihter’i psikotik boyut ile değerlendirdiğimizde oldukça bencil, saldırgan, mesafeli, soğuk, anlayışsız ve kendisinden başka insanların iyi olma haline duyarsız kalan olarak nitelendirebiliriz.

Mizaç Modeli ile Bihter

Duygusallık boyutu yüksek olan Bihter; çok sık ağlayan, korkan, öfkelenen ve morali çabuk bozulan bir bireydir.

Bihter içe dönük birisi olmasından dolayı etkinlik boyutu düşüktür. Yine içe dönük olması sebebiyle sosyallik boyutu da düşüktür.

Bihter’in çocukluk dönemine baktığımızda onu bir sınıflandırmaya koymakta zorlanabiliriz. Bihter için ağırlıklı olarak kontrolsüz çocuk grubunda diyebiliriz.

Kendisinin güvenliğini sağlamak için her şeye şüpheyle yaklaşan, sorunları önceden fark edip tedbirli davranan, sürekli tetikte olan bir tiptir. Bihter’in güvenini kazanabilmek oldukça zordur fakat güvenini kazanabilen insana da tüm hayatını adar. (Behlül’e)

Biyolojik Yaklaşıma Göre Behlül/ Karakter Analizi Behlül –Kısa Özet

Adnan’ın uzaktan akrabası. Aynı zamanda kızının sevgilisi ve eşiyle yasak aşk yaşayarak ona ihanet eden önemli bir karakter.

Behlül, henüz çok küçük yaşlardayken ailesiyle geçirdiği bir trafik kazasında anne ve babasını kaybetmiştir. Sonrasında bir başına kalan Behlül’ü, öz amcası sahiplenmemiş ve onu istememiştir. Baba tarafından kuzen çocukları olan ve amcası yerine koyduğu Adnan Ziyagil ona sahip çıkmıştır. Adnan bey Behlül’ü oğlu gibi görmüş, artık hep birlikte yaşamışlar. Artık büyüyen ve yetişkin olan Behlül, amcasının evlendiği genç bir kadın olan Bihter ile yakınlaşmaya başlamış ve yasak aşk yaşayarak amcasına ihanet etmiştir. Bunu öğrenen Bihter’in annesi Firdevs Hanım bir nevi kızından intikam almak için bu sırrı gizleyip Behlül’ü Adnan Bey’in kızı Nihal ile yakınlaştırmaya çalışmıştır. Ve sonunda başarmıştır.

Kişilik Boyutları ile Behlül

Sosyal hayatı çok hareketli olan Behlül’ün, dışa dönük bir yapısının olduğunu rahatlıkla söyleyebiliriz. Hatta, öncesinde Bihter’in ablası Peyker ile ilişki yaşadıktan sonra amcasının eşi Bihter ile yasak bir aşk yaşaması ve sonrasında amcasının kızı ile de ilişki yaşaması; Behlül’ün düşünmeden hareket ettiği, keyfine düşkün olduğu gerçeğini gözler önüne sermekte.

Nevrotiklik düzeyi; Behlül’ün ilişkilerine sahip çıkmayıp sürekli arayışta olması, bu konuda karar verememesi, anne babasının kaybından sonra hayatındaki diğer insanların da gidebileceği düşüncesinden dolayı insanlara kaygıyla yaklaşması, hiçbir şeyi ciddiye almaması ile yüksek olabileceğini söyleyebiliriz.

Ailede yaramaz çocuk olarak kendini gösteren, ailenin güzel bir düzenin olmasına rağmen çoğu kişiye ihanet ederek herkes için kötü yaşantılara sebep olan, onların duygu ve düşüncelerini umursamayan Behlül’ün Psikotik puanının yüksek olacağı da çok net görülmektedir.

Mizaç Modeli ile Behlül

O yaştaki insanın bilebileceği ve hatta sonradan pişman olmasıyla Behlül’ün de bildiğini gördüğümüz toplumsal ahlak kurallarını hiçe saydığını, ona sunulan imkanları hakkıyla değerlendirmediğini ve yaşadığı duygusal ilişkilerinde hep başarısız olduğunu görebiliyoruz. Tam da bu özellikleriyle zor çocuk olabileceğini söylememiz uygun olabilir.

 Duygusallık; yaşadığı ve yaşattığı şeylerin çok ciddi şeyler olmasına rağmen Behlül’ün fazla etkilenmediği hatta duygusuzca davrandığını gözlemleyebiliriz. Bu nedenle duygusallık boyutu düşüktür diyebiliriz.

Etkinlik; Behlül’ü sürekli yeni bir şey ile uğraşırken görmek, hiç yoksa bile çevresindeki insanlara el şakası sözlü şaka yaparak sürekli aktif olduğunu, çılgınlıklar yapmayı sevdiğini de görmemiz mümkündür. Bu nedenle etkinlik düzeyi oldukça yüksektir.

Sosyallik; Behlül’ün çevresinde yeni bireyler görmek oldukça kolaydır. Arkadaş çevresi ile vakit geçirmek tercihi olmaktadır. Bu nedenle sosyallik boyutu da oldukça yüksektir.

TİP 7: Maceracı

Behlül, gizliden gizliye yaşadığı yasak ilişkiler olsa da o hep çevresine neşe saçmaya ve en önemlisi de hayattan hep zevk almaya çalışmaktadır. Sürekli arayış içerisinde olmasıyla, yaptığı çılgınlıklarıyla hayatı hep hareketlidir. Duygusal anlamda ilişkilerine bakacak olursak ardı sıra ilişki yaşayıp bitmiş olduğu halde eski sevgililerine yine de iz bırakmak istemesi kendini unutturmaması, aynı anda hem Bihter hem Nihal ile ilişki yaşaması onun yedekte birilerini tutarak seçeneklerinin olması arzusunu göstermektedir. Sorunlar üzerinde derin düşünmeyi sevmeyen hatta kendisinin bir sözü olan “Behlül kaçar” ifadesi ile sorunlardan kaçmayı tercih ettiği de görülmektedir. Bu özellikler doğrultusunda Behlül’ün tam bir maceracı tipte olduğunu söyleyebiliriz.

YAZARLAR: Aybüke Tuçe Esen , Dilek Altun, Şerife Uyan, Oğuzhan Temizkan

Kaynaklar

Burger, J. M. (2006). Kişilik. (İ.D. Erguvan Sarıoğlu, Çev.). Kaknüs Yayınları Saral, H. (Yöneten). (2008). Aşk-ı Memnu [Televizyon Dizisi].

Yazgan İnanç, B., Yerlikaya, E.E. (2014). Kişilik kuramları. Pegem Akademi Yay.

Yılmaz,E.D.,Gençer, G., Ünal,Ö., Örek,A., Aydemir,Ö.,Deveci,E. ve Kırpınar,İ.(2015). Dokuz tip mizaç modeli ile psikobiyolojik kişilik modeli ve affektif mizaç modeli arasındaki ilişki. Anadolu Psikiyatri Dergisi, 16, 95-103. Doi: 10.5455/apd.164248

Zariç, M. (2017). Aşk-ı Memnu’da Karakterlerin Çatışmaları, Tercihleri ve Akıbetleri. Journal of International Social Research, 10(50).